Romenië vlag met ridder/vorst

Lessen uit Albanië – Parlement en Poppentheater

, ,

De zwakte van een parlementaire democratie.

In Nederland ligt sinds 1814 de gehele staatsmacht in handen van de Staten-Generaal. Deze bestaat uit de twee kamers van het Parlement. Besluiten van het parlement gelden als uitdrukking van de collectieve wil van het volk. Het parlement heeft daarmee de macht om op z’n eentje “in naam van het volk” zelf bestemmingsrechten van het Nederlandse volk over te hevelen naar supranationale mogendheden zoals de NATO, de WHO of de Europese Unie. Met betrekking tot de EU is dat een proces dat zich geleidelijk maar onstuitbaar voltrekt en het is soms zeer de vraag in hoeverre dit in het (afgewogen) belang van het Nederlandse volk geschiedt.

De uitkomst van het raadgevend referendum over de Unie-grondwet in 2005 en de daaropvolgende ontgoochelende afschaffing van datzelfde raadgevend referendum tonen aan hoezeer onze volksvertegenwoordigers van buitenaf onder druk staan om het belang van de Unie vóór te laten gaan boven de wil van de bevolking van Nederland.

Wat heeft Albanië hiermee te maken?

Albanië verloor in 1939 in slechts één week tijd haar soevereiniteit aan Italië. Dit werd gelegaliseerd door het Albaanse parlement, en ook zonder dat aan “het volk” iets gevraagd werd. Er zijn parallellen te zien met betrekking tot de muntunie, het opheffen van handelsbelemmeringen en de privileges van grote bedrijven die handjeklap doen met overheden. Ook is het een goede illustratie voor de belangrijke rol van een parlement, waarvan de leden zodanig onder externe druk staan dat ze gemakkelijk meegaan met de wil van de grootste macht. Het systeem van representatieve parlementaire democratie blijkt gevaarlijk voor een land dat geen tegenkracht (meer) heeft die direct vanuit de bevolking kan ingrijpen.

De overname van Albanië

Albanië, het land van de Skipetaren, lag in de provincie (vilayet) Rumeli (Roemelië) in het Ottomaanse (Turkse) rijk. Het toenmalige Italiaanse Koninkrijk beschouwde vooral de haven van Vlorë (Valona) en het eiland Sazan (Saseno) al lang als strategisch voor de controle over de Adriatische Zee. 

Al vóór de Eerste Wereldoorlog ondersteunden Italië en het toenmalige Oostenrijks-Hongaarse keizerrijk het streven naar een “onafhankelijk” Albanië. Uiteindelijk riep Albanië in 1912, tijdens de eerste Balkanoorlog, zelf de onafhankelijkheid uit. Tijdens de Eerste Wereldoorlog bezette Italië de zuidelijke helft van Albanië. In een geheim verdrag van Londen uit 1915 hadden de tegenstanders van de Asmogendheden namelijk aan Italië o.a. het protectoraat over Albanië beloofd als Italië aan hun kant zou meevechten. De Italiaanse bezetting van Albanië duurde niet lang, want het Albaanse verzet én problemen in eigen land dwongen de Italianen ertoe om in 1920 uit Albanië te vertrekken. In 1925 werd Albanië een constitutionele monarchie met één volksvertegenwoordigende parlementskamer.

Voor Mussolini was het verlies een sterke motivatie om opnieuw een claim op Albanië te leggen. Toen Hitler in 1939 Sudetenland (deel van Tsjechië) binnenviel, besloot Mussolini om op zijn beurt Albanië te annexeren. 
Hoe ging dat in z’n werk? Rome stuurde op 25 maart 1939 een ultimatum naar Tirana, de albaanse hoofdstad, waarin Italië eiste om Albanië in te lijven. Dit ultimatum werd door de regering van Albanië stilgehouden: Radio Tirana deed alsof er niets aan de hand was. Het gerucht verspreidde zich echter als een strovuur via onofficiële kanalen. 

Op 6 April ontstonden er in verschillende Albaanse steden anti-Italiaanse demonstraties en rellen. Even later wierpen Italiaanse vliegtuigen over de hoofdstad en over andere grote steden pamfletten af, waarin de bevolking werd opgeroepen om de unie met Italië te ondersteunen.
Daarop vluchtten de minister van Binnenlandse Zaken en enkele hoge officieren en ambtenaren naar Joegoslavië. Op 7 april vielen Mussolini’s troepen alle Albaanse havens aan en landden Italiaanse troepen. De Italiaanse macht bestond uit 100’000 man en 6’000 vliegtuigen. Het Albaanse leger bestond uit 15’000 slecht uitgeruste soldaten. 

Rol van het parlement

Diezelfde dag nog vluchtte de Albaanse koning Zogu met zijn vrouw Geraldine en pasgeboren zoon Leka via avontuurlijke omwegen naar Griekenland. Ze namen een deel van ’s lands goudreserves mee. Toen dit bekend werd, plunderden boze massa’s het koninklijk paleis en bestormden de gevangenissen.Op 8 april 1939 bereikten Italiaanse troepen de hoofdstad Tirana en bezetten regeringsgebouwen. 
Op 12 april was het hele land onder controle en stemde het Albaanse parlement ervoor om koning Zogu af te zetten en de Albaanse kroon aan de koning van Italië aan te bieden. Omgedoopt tot constitutionele raad stemde het ervoor om het land een Unie met Italië aan te laten gaan. Daarmee was de annexatie “officieel” gemaakt, gelegaliseerd. Hetzelfde parlement koos de grootste landeigenaar van Albanië als Premier. Op dezelfde dag verkondigde Mussolini de stichting van het Italiaanse Keizerrijk, met de 69-jarige Victor Emmanuel III als keizer.

Desastreuze gevolgen.

De Albaanse strijdkrachten kwamen onder Italiaans bevel te staan. De economieën van beide landen werden via een douane-unie met elkaar verbonden, zodat de meeste handelsbeperkingen binnen de unie kwamen te vervallen. Het unitaire (Italiaanse systeem van invoerrechten werd ingevoerd. De daardoor ontstane verliezen voor Albanië werden door een jaarlijkse betaling door Italië gecompenseerd. Slechts Italië kon met andere landen handelsovereenkomsten sluiten. Unitair kapitaal (de Italiaanse Lire) beheerste de Albaanse economie. Als gevolg daarvan kregen Italiaanse ondernemingen monopolies voor de exploitatie van Albaanse grondstoffen. Alle oliereserves werden bijvoorbeeld door AGIP, het unitaire (Italiaanse) staatsbedrijf, geëxploiteerd.

In 1940 fungeerde Albanië als basis voor Italië om in 1941 Griekenland binnen te vallen maar in 1943 capituleerde het fascistische Italië en verliet Italië de Asmogendheden. Albanië werd daarop onmiddellijk door Duitsland bezet.Tijdens de bezetting vocht Enver Hoxha, de latere communistische dictator, als partizaan voor de bevrijding van Albanië. Hij stierf in 1985. In 1991 werd de huidige parlementaire republiek gesticht met als hoogste orgaan het democratisch gekozen parlement. Albanië is geen lid van de Europese Unie.

Het voormalige parlementsgebouw dient tegenwoordig als huisvesting van het nationale poppentheater.

Kunnen we Albanië niet vergelijken met Nederland?

Libertair Perspectief

De libertarische politiek streeft naar een maatschappij waarin de macht heel fijn verdeeld is, doordat die van onderop is georganiseerd. Net zoals in Zwitserland nu al het geval is, is de individuele burger de hoogste autoriteit, de “soeverein”. En die moet ook tussen de parlementsverkiezingen door kunnen spreken. De gecoördineerde manier waarop in Nederland door regering en parlementariërs de roep naar het recht op referenda op grove manier wordt tegengewerkt werpt een grote schaduw op de voorwaarde dat parlementariërs “vrij van last” moeten zijn. Een directe democratie, die met referenda werkt om aan het standpunt van de bevolking recht te doen is een betere manier om een land tegen geleidelijke overnamepogingen door grotere machten te beschermen.

Democraten zouden kunnen concluderen dat het Nederlandse “nee” in het referendum over de Europese Grondwet in 2005 betekent dat de hierna tot stand gekomen Europese wetgeving in Nederland niet zonder meer gelegaliseerd is. Ofschoon het opheffen van handelsbelemmeringen in zichzelf een goede zaak is, zien we ook dat wanneer er tegelijk een grote politieke machtsconcentratie tot stand komt, grote ondernemingen die hecht met de “unie” samenwerken veel te grote privileges kunnen krijgen. De uitkomst is in feite niet anders dan die van de fascistische strategie. Daartegenover staat de libertarische strategie die politieke macht fijn verdeelt over veel verschillende autonome politieke eenheden. Samenwerkende kleine, decentrale en autonome eenheden zijn uiteindelijk veel weerbaarder.

Machtsconcentraties hebben grote nadelen, zijn gemakkelijk door weinigen te manipuleren en belemmeren uiteindelijk de vrije markt. Daarom is de LP kritisch ten opzichte van de huidige ontwikkeling van de EU.

Ons standpunt over Europese samenwerking is:

“De LP ziet voordelen in de Europese Unie, maar de afgelopen jaren zijn er ook grote nadelen aan het licht gekomen. De integratie verloopt niet zoals de politiek had gehoopt. Lidstaten zijn te verschillend voor een eenheidsmunt en om samen een volledige economische en politieke eenheid te vormen.

Waar de vrijhandel van de Europese Economische Gemeenschap (EEG) ons welvaart bracht, brengt de politieke ambitie van de EU ons voornamelijk problemen. De Nederlandse handel wordt geremd door EU-regels. De macht van de EU wordt vergroot ten koste van de lidstaten. Daardoor heb jij steeds minder invloed op je eigen leven. De LP wil graag dat jij zelf kunt bepalen hoe jouw leven eruit ziet.

Wij willen een nieuw samenwerkingsverband tussen de EU-landen, het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland. We willen de bestaande Europese Economische Ruimte uitbreiden. De EU moet worden omgevormd tot de kernwaarden van de EEG: vrijhandel en vrij verkeer van personen, geld en goederen, maar zonder politiek bestuur. Nederland bestuurt zichzelf!

Dit doet de LP door:

  • Omvormen EU naar EEG
  • Vrijhandelsverdragen sluiten met de Aziatische en Afrikaanse Unie
  • Beslissingsbevoegdheid terug naar Nederland”